UNIFE wzywa do utworzenia europejskiej platformy na rzecz cyfryzacji kolei

Stowarzyszenie Europejskiego Przemysłu Kolejowego (UNIFE) uważa, że cyfryzacja jest nieunikniona dla rozwoju sektora kolejowego. Aby wesprzeć i ułatwić ten proces, Komisja Europejska powinna ustanowić skoordynowane podejście do technologii cyfrowych, przygotować odpowiednią strategię i stworzyć europejską platformę cyfryzacji kolei, aby połączyć siły wszystkich zainteresowanych stron. Taka opinia została wyrażona przez UNIFE w dokumencie Vision Paper on Digitalisation – Digital Trends in the Rail Sector – wydanym 15 kwietnia.

„Podczas gdy sektor kolejowy jest czasami postrzegany jako konserwatywny, prawda jest taka, że transport kolejowy zawsze był granicą postępu technologicznego, a branża dostawcza przodowała w tej dziedzinie. Wraz z cyfryzacją tempo zmian w sektorze przyspieszyło” – zauważa UNIFE w dokumencie Vision Paper. Stowarzyszenie wspiera wszystkie inicjatywy, które zostały podjęte w odniesieniu do cyfryzacji kolei w UE. Są to na przykład przyjęcie konkluzji Rady w sprawie cyfryzacji transportu przez państwa członkowskie, Wspólne Przedsięwzięcie Shift2Rail, propozycja Komisji dotycząca przeznaczenia 9,2 mld euro w latach 2021-2027 na program „Cyfrowa Europa” i inne.

Skoordynowane podejście

Pomimo tych postępów UNIFE wezwała państwa członkowskie UE do przyjęcia bardziej skoordynowanego podejścia. „Komisja musi współpracować z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami w celu niezwłocznego opracowania kompleksowej i multimodalnej strategii cyfryzacji dla sektora transportu, której towarzyszyć będzie mapa drogowa z orientacyjną listą proponowanych działań i powiązanym harmonogramem”, podkreśliło stowarzyszenie. Wezwano również do skoordynowanego podejścia do cyfryzacji w sektorze kolejowym oraz do utworzenia europejskiej platformy cyfryzacji kolei, która połączyłaby wszystkie zainteresowane strony.

Big Data

UNIFE wyznaczyła pięć głównych obszarów cyfryzacji kolei: Big Data, cyberbezpieczeństwo, sztuczna inteligencja (AI), nowe usługi mobilności i cyfryzacja usług logistyki towarowej. Stowarzyszenie przedstawiło kilka uwag i zaleceń dla każdego obszaru. Pierwszym z nich jest Big Data. „Znaczenie gromadzenia, zarządzania i efektywnego przetwarzania danych jest coraz bardziej doceniane przez branżę dostaw kolejowych i zapowiada głęboką transformację dotychczasowej działalności sektora kolejowego”, stwierdził UNIFE w dokumencie Vision Paper. W związku z tym pojazdy szynowe są w stanie przesyłać od 1 do 4 miliardów punktów danych rocznie, a infrastruktura kolejowa/urządzenia sygnalizacyjne – kilka miliardów komunikatów rocznie.

Obecnie Big Data jest ważną częścią predykcyjnego utrzymania infrastruktury kolejowej i polityki oszczędzania energii. Niemniej jednak UNIFE zaproponowała trzy główne zalecenia dla tego obszaru, aby w pełni wykorzystać korzyści płynące z rozwiązań skoncentrowanych na danych. „Konieczne jest wyjaśnienie i zwiększenie przejrzystości w zakresie kategoryzacji danych w sektorze kolejowym, co jest niezbędne w celu promowania bardziej zbiorowego poglądu na temat tego, które dane mogą być udostępniane zainteresowanym stronom”, podkreślono w dokumencie Vision Paper. Dwa inne zalecenia dotyczą konieczności wprowadzenia odpowiednich zasad wymiany danych i informacji, a także wdrożenia adaptowalnego systemu wielodrogowej komunikacji radiowej wraz z poprawą bezpieczeństwa i niezawodności.

Ciąg dalszy tekstu pod zdjęciem.

Cyberbezpieczeństwo, źródło: ENIFA.

Cyberbezpieczeństwo

Kolejny kluczowy obszar, cyberbezpieczeństwo, jest ściśle powiązany z Big Data. Operatorzy kolejowi i zarządcy infrastruktury są zobowiązani do wdrożenia praktyk zarządzania ryzykiem i zgłaszania incydentów cybernetycznych zgodnie z dyrektywą w sprawie bezpieczeństwa sieci i informacji (NIS) (UE) 2016/114811 przyjętą w sierpniu 2016 roku. Ponadto w maju 2018 r. weszło w życie ogólne rozporządzenie o ochronie danych, które wprowadza surowe zasady gromadzenia prywatnych informacji i zarządzania nimi. Ponadto w 2004 r. utworzono Agencję UE ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA). Niedawno, w grudniu 2018 r., instytucje UE osiągnęły porozumienie w sprawie „Aktu o cyberbezpieczeństwie” w celu wzmocnienia mandatu ENISA i przekształcenia jej w prawdziwą „unijną agencję ds. cyberbezpieczeństwa”.

UNIFE przedstawiła pięć zaleceń dotyczących poprawy cyberbezpieczeństwa w sektorze kolejowym. W pierwszej z nich stowarzyszenie wezwało Komisję Europejską do kontynuowania prac nad zharmonizowanymi europejskimi ramami prawnymi i systemem zarządzania w zakresie wykrywania i przeciwdziałania zagrożeniom dla cyberbezpieczeństwa. Organizacja podkreśliła znaczenie promowania kultury cyberbezpieczeństwa i wezwała do współpracy międzysektorowej i wymiany najlepszych praktyk. UNIFE podkreśliła również, że system certyfikacji, który ma zostać opracowany przez ENISA, musi pozostać dobrowolny. Ostatnie zalecenie dotyczące cyberbezpieczeństwa brzmi następująco: „Podczas projektowania systemów bezpieczeństwa należy zapewnić niezależność między modułami aplikacji bezpieczeństwa a siecią/systemami operacyjnymi, aby zmaksymalizować ochronę przed zagrożeniami cybernetycznymi, a także zminimalizować koszty utrzymania systemów i podsystemów kolejowych generowane przez cyberbezpieczeństwo”.

Sztuczna inteligencja (AI)

UNIFE z zadowoleniem przyjmuje wdrożenie sztucznej inteligencji (AI) w sektorze kolejowym, zwłaszcza w zakresie utrzymania infrastruktury. „Istnieją znaczne możliwości dalszej mechanizacji i robotyzacji w zakresie budowy i utrzymania infrastruktury kolejowej. Technologie oparte na sztucznej inteligencji mogą być wykorzystywane podczas wykonywania prac konserwacyjnych i ostatecznie stać się niezbędnym elementem sprzętu wielofunkcyjnego. Technologie sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego umożliwiłyby stworzenie robotów współpracujących – zwanych również „cobos” – zdolnych do bezpiecznej pracy u boku ludzi i wykonywania kilku różnych zadań w tym samym czasie”, zauważyło stowarzyszenie.

Tymczasem dalsze wdrażanie technologii opartych na sztucznej inteligencji w przemyśle kolejowym wymaga pewnych środków ze strony Komisji Europejskiej i państw członkowskich UE. Powinny one uznać transport kolejowy za strategiczny obszar dla ambitnych i wyodrębnionych inwestycji w technologie oparte na sztucznej inteligencji. Według UNIFE, Komisja powinna wspierać rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji i standaryzować ich procesy certyfikacji. „Wspólne ramy prawne i etyczne powinny zostać ustanowione na szczeblu UE w celu wspierania wdrażania technologii AI w sektorze transportu i poza nim w sposób w pełni przejrzysty i odpowiedzialny, co przyczyni się również do budowania pewności i zaufania wśród przedsiębiorstw, konsumentów i społeczeństwa jako całości”, stwierdziło stowarzyszenie w uwagach końcowych.

Ciąg dalszy tekstu pod zdjęciem.

Usługa SBB Mobility Click & Drive na szwajcarskim dworcu kolejowym, źródło: SBB.

Nowe usługi mobilności

Cyfryzacja transportu kolejowego stymuluje opracowywanie i wdrażanie nowych narzędzi i usług dla łańcuchów mobilności „od drzwi do drzwi” opartych na zintegrowanych systemach transportu multimodalnego. W tym kontekście sektor kolejowy nabiera szczególnego znaczenia w miastach i obszarach podmiejskich. Metro, tramwaje, pociągi tramwajowe, pociągi podmiejskie są wygodnym, bezpiecznym i bezemisyjnym sposobem przewozu pasażerów. Potwierdza to rosnąca liczba nowych systemów lekkiej kolei w miastach, a także modernizacja istniejących.

W związku z tym UNIFE zaproponowała zwrócenie większej uwagi na ten obszar. „Indywidualny klient powinien znajdować się w centrum nowych usług mobilności wspieranych przez zintegrowane i cyfrowe rozwiązania transportowe. Kolej, jako podstawa zrównoważonego i multimodalnego transportu, powinna napędzać rozwój nowego paradygmatu mobilności” – stwierdziła organizacja. Ponadto wezwała instytucje UE i państwa członkowskie do zapewnienia rozszerzenia Wspólnego Przedsięwzięcia Shift2Rail i nadania priorytetu kolei i innym „zielonym” rodzajom mobilności.

Cyfryzacja logistyki kolejowych przewozów towarowych

Ostatnim kluczowym obszarem wskazanym przez UNIFE jest cyfryzacja kolejowych przewozów towarowych i logistyki. „Europejska branża dostaw kolejowych pragnie, aby kolejowe przewozy towarowe były postrzegane jako część globalnego cyfrowego ekosystemu logistycznego, zmniejszając złożoność operacji przy jednoczesnym zwiększeniu ich elastyczności, co prowadzi do większej wydajności i niższych kosztów. Transformacja ta musi zostać wdrożona bardzo szybko i być wspierana przez odpowiednie zaawansowane technologie – aby dotrzymać kroku szybkiemu postępowi technologicznemu, który ma miejsce w sektorze drogowego transportu towarowego”, zauważyło stowarzyszenie.

W związku z tym zaproponowało unijnym i krajowym decydentom wsparcie cyfryzacji sektora kolejowych przewozów towarowych. Ponadto UNIFE podkreśliło: „Potrzebne są wspólne ramy prawne na poziomie europejskim, aby wspierać wymianę istotnych danych i informacji między odpowiednimi stronami w łańcuchu logistycznym”.