CER: czasowe opłaty drogowe utrudniają przejście na kolej

Przejście na transport kolejowy jest niemożliwe bez uczciwej konkurencji. Z tego powodu Wspólnota Europejskich Przedsiębiorstw Kolejowych i Infrastrukturalnych (CER) wzywa państwa członkowskie UE do wprowadzenia opłat uzależnionych od odległości na wszystkich głównych drogach. Zastąpią one opłaty czasowe, które działają tylko na niektórych autostradach.

We wtorek, 26 listopada, CER opublikował dokument strategiczny, w którym odnotował rozczarowanie spowodowane wstępną decyzją podjętą przez Radę w zeszłym tygodniu w sprawie przeglądu dyrektywy o eurowinietach, która sugeruje utrzymanie systemu opłat czasowych. „Utrudniłoby to wysiłki Europy na rzecz oczyszczenia i dekarbonizacji transportu poprzez przejście na niskoemisyjne środki transportu, takie jak kolej. Byłoby to sprzeczne z retoryką państw członkowskich dotyczącą zielonego transportu i zasadą „użytkownik płaci”, która wymaga pobierania opłat po koszcie krańcowym (co podkreślił również Parlament), co oznacza pobieranie opłat na podstawie odległości” – stwierdza Wspólnota w dokumencie.

Podejście „użytkownik płaci

Prawo UE wymaga od kolei uiszczania opłat uzależnionych od odległości za korzystanie z infrastruktury w całej UE, co jest w pełni zgodne z zasadą „użytkownik płaci”. W związku z tym opłaty uzależnione od odległości (opłaty za przejazd) na wszystkich głównych drogach (a nie tylko 25%, jak obecnie) powinny zostać naturalnie wdrożone w celu zapewnienia zgodności z tą samą zasadą. Komisja Europejska uznała to we wniosku z maja 2017 r. dotyczącym zmienionej dyrektywy w sprawie eurowiniet (1999/62/WE) w sprawie opłat drogowych, proponując stopniowe wycofywanie opłat drogowych opartych na czasie (winiet) dla pojazdów ciężkich (HDV, tj. ciężarówek i autokarów) do 2023 r., otwierając tym samym drzwi dla opłat drogowych opartych na odległości. Parlament Europejski, w swoim stanowisku w pierwszym czytaniu z października 2018 r., zaproponował wycofanie winiet już do 2022 roku. Wsparłoby to uczciwą konkurencję między transportem drogowym i kolejowym.

Uczciwa konkurencja

Uczciwą konkurencję i szerzej pojęte interesy społeczne wspierałoby również pobieranie opłat z tytułu kosztów zewnętrznych od pojazdów HDV wszędzie tam, gdzie są one objęte opłatami drogowymi, zgodnie z propozycją Parlamentu Europejskiego, a także stosowanie opłat drogowych do pojazdów HDV o masie poniżej 12 ton.

Niestety, najnowszy tekst Rady dotyczący eurowiniet, który ma zostać uzgodniony przez państwa członkowskie UE w ramach podejścia ogólnego w dniu 2 grudnia, ma na celu

• a) całkowite usunięcie wszelkich terminów stopniowego wycofywania opłat drogowych opartych na czasie, nawet dla pojazdów HDV,
• b) ograniczenie obowiązku pobierania opłat z tytułu kosztów zewnętrznych od samochodów ciężarowych i autokarów wyłącznie do „części sieci”, w której generowane szkody środowiskowe są „najbardziej znaczące”,
• c) wyłączenie pojazdów HDV o masie poniżej 12 ton z opłat drogowych na kolejne osiem lat.

Takie podejście jest sprzeczne z ambicją dekarbonizacji transportu określoną w programie politycznym UE. W związku z tym CER wzywa ministrów transportu do pomocy we wdrażaniu zasady „użytkownik płaci” i „zanieczyszczający płaci” w transporcie poprzez dostosowanie się do stanowiska Parlamentu Europejskiego, a przynajmniej do wniosku Komisji w sprawie zmienionej dyrektywy o eurowinietach, w szczególności w odniesieniu do art. 7 ust. 6, art. 7 ust. 8 i art. 7 ust. 8 dyrektywy o eurowinietach. 7(6), 7(8) i 7c(5).

Dyrektor wykonawczy CER Libor Lochman powiedział: „Nie ma zrównoważonego transportu bez sprawiedliwych warunków konkurencji dla ekologicznych środków transportu, takich jak kolej. CER wzywa zatem państwa członkowskie do zrewidowania swojego stanowiska w sprawie eurowiniet. Na spotkaniu w dniu 2 grudnia ministrowie transportu powinni utorować drogę do wprowadzenia opłat za przejazd i opłat z tytułu kosztów zewnętrznych na wszystkich głównych drogach w Europie”.

Czytaj także:

• Dekada dalej i wciąż te same przeszkody
• Przed zmianą środka transportu, potrzebna jest zmiana mentalna na kolei