Zalecenia dotyczące ustalania opłat za dostęp do infrastruktury opublikowane

Centrum Regulacji w Europie (CERRE) opublikowało 2 maja raport zawierający szereg zaleceń dla Komisji Europejskiej, zarządców infrastruktury i organów regulacyjnych w zakresie ustalania opłat za dostęp do torów. W raporcie zwrócono szczególną uwagę na bezpośrednie koszty zużycia, zatory i niedobory oraz marże mające na celu utrzymanie efektywności wykorzystania infrastruktury.

W raporcie przeanalizowano systemy obowiązujące w czterech europejskich państwach członkowskich: Wielkiej Brytanii, Szwecji, Francji i Niemczech. Zawiera on przegląd sytuacji w badanych krajach oraz przegląd różnych podejść.

Sprzeczne cele

Europejska polityka kolejowa znacznie ewoluowała w ostatnich latach w kierunku zintegrowanego europejskiego obszaru kolejowego, jednak jeśli chodzi o opłaty za dostęp do torów, istnieje duża różnorodność metod i opłat, wskazał CERRE.

„Opłaty za dostęp do torów wiążą się ze sprzecznymi celami: w szczególności między efektywnym wykorzystaniem istniejącej przepustowości a odzyskiwaniem kosztów. Każde państwo członkowskie UE, w zależności od historycznie istniejącej infrastruktury, przywiązuje różną wagę do tych celów, tworząc w ten sposób złożoną różnorodność systemów”.

Koszty bezpośrednie

Najważniejszymi kosztami, które należy odzwierciedlić w opłatach za dostęp do torów, są koszty zużycia i koszty zatorów lub niedoboru, stwierdza raport. „Dowody ekonometryczne pokazują, że opłaty za zużycie są generalnie zbyt niskie (z wyjątkiem Francji). Biorąc pod uwagę, że koszty te różnią się w zależności od charakterystyki pociągu i toru, a dostępne dowody ekonometryczne są ograniczone, modele inżynieryjne mogą odegrać istotną rolę w ich określeniu.

„Tam, gdzie trasy działają na poziomie zbliżonym do przepustowości, raport zaleca połączenie opłat za przeciążenie i niedobór. Stanowiłoby to dodatkowe źródło przychodów dla zarządców infrastruktury i zachęciłoby operatorów pociągów do oszczędzania na wykorzystaniu ograniczonej przepustowości”.

Dopłaty

Jak czytamy, narzuty stają się również bardzo istotnym elementem opłat za dostęp do torów. „Sytuacja w przypadku komercyjnych usług pasażerskich jest dość złożona: w przypadku braku konkurencji na torach, marże wymagają zaawansowanego zróżnicowania według trasy i czasu, aby uniknąć świadczenia mniejszej liczby usług”.

„W przypadku usług pasażerskich w ramach obowiązku świadczenia usługi publicznej, marże są w dużej mierze decyzją polityczną. Niemniej jednak w raporcie zaleca się, aby usługi te przynajmniej pokrywały koszty, których można uniknąć, i aby były one rozliczane za pomocą dwuczęściowej taryfy. Wreszcie, w odniesieniu do usług transportu towarowego, marże powinny różnić się w zależności od towaru, biorąc pod uwagę różne elastyczności cenowe”.

Dalsze wnioski

W raporcie stwierdzono ponadto, że analiza porównawcza może pomóc w ustaleniu efektywnych kosztów. CERRE argumentuje, że zarówno zachęty finansowe, jak i reputacyjne mogą być ważne dla zapewnienia, że kierownictwo będzie ciężko pracować, aby osiągnąć efektywność kosztową. „Pozostaje jednak kwestia zachęt dla operatorów do współpracy z zarządcami infrastruktury w celu zmniejszenia całkowitych kosztów infrastruktury. Należy rozważyć możliwość podziału ryzyka związanego z kosztami infrastruktury”.

W raporcie stwierdza się, że opłaty za infrastrukturę kolejową są optymalne ekonomicznie tylko wtedy, gdy inne rodzaje transportu są odpowiednio obciążone. „Efektywne ustalanie cen nie może dotyczyć tylko jednego rodzaju transportu. Należy poczynić postępy we wszystkich rodzajach transportu jednocześnie. Bez tego opłaty za dostęp do torów niekoniecznie poprawią wydajność systemu transportowego, a nawet mogą ją utrudnić”.

Czytaj także:

CERRE porównuje opłaty za dostęp do infrastruktury kolejowej w 4 krajach europejskich