Komisja Europejska: „Inicjatywa Pasa i Szlaku jest chińskim projektem

Inicjatywa Pasa i Szlaku (BRI) to chiński projekt. UE nie bierze w nim udziału, ale nie jest też jego zwykłym obserwatorem. Komisja Europejska zwraca szczególną uwagę na BRI, aby upewnić się, że nie jest ona sprzeczna z interesami i wartościami UE. To w skrócie stanowisko Komisji Europejskiej wobec BRI – odrodzonej euroazjatyckiej sieci transportowej – wyjaśniła Maja Bakran Marcich, zastępca dyrektora generalnego Dyrekcji Generalnej ds. Mobilności i Transportu (DG MOVE) w Komisji Europejskiej.

Marcich wygłosi przemówienie otwierające konferencję na temat Nowego Jedwabnego Szlaku, która odbędzie się 27 września w Tilburgu w Holandii. Wyjaśni, w jaki sposób UE patrzy na projekt BRI, który obejmuje połączenia kolejowe i morskie między dwoma kontynentami. Nowy Jedwabny Szlak – bardziej znany termin – jest tylko częścią tej sieci. Poniżej znajduje się wywiad z wysokim rangą urzędnikiem przeprowadzony przez RailFreight.com.

W jakim stopniu UE chce uczestniczyć w BRI?

Możemy współpracować z Chinami, aby ulepszyć BRI. Zwracamy uwagę na jej rozwój, ale nie uczestniczymy w tej inicjatywie ani nie jesteśmy z nią bezpośrednio związani. UE ma własną politykę dotyczącą sieci transportowych – znaną również jako polityka TEN-T, gdzie TEN-T oznacza transeuropejskie sieci transportowe. Naszym głównym celem jest promowanie jej wdrażania w UE, ale także poza nią, w szczególności w naszych sąsiednich krajach partnerskich. W tym kontekście kluczowe znaczenie ma wymiana poglądów na temat naszych odpowiednich planów i programów w celu zapewnienia, że BRI spełni wymogi TEN-T.

Platforma łączności UE-Chiny, jeden z filarów współpracy z Chinami, stanowi okazję do przypomnienia podstawowych zasad, które należy stosować w UE przy finansowaniu projektu infrastrukturalnego, takich jak zamówienia publiczne, prawo konkurencji i ochrona środowiska. Ponadto Komisja ogłosiła „Strategię łączności UE-Azja”, mającą na celu promowanie bardziej integracyjnego podejścia do rozwoju połączeń długodystansowych z Azją. Strategia ta opiera się na naszej wizji rozwoju infrastruktury transportowej.

Jak wpływa to na europejskie projekty, takie jak korytarze TEN-T? Fundusze CEF?

Jeśli mówimy o finansowaniu, wolałbym odwrócić pytanie: w jaki sposób UE i Chiny mogą współpracować, oczywiście poprzez sprawiedliwe i przejrzyste mechanizmy, w finansowaniu priorytetowych projektów TEN-T? Jest to wyraźnie to, czym zajmujemy się w ramach platformy łączności UE-Chiny. Współpraca w zakresie projektów i finansowania stanowi sedno naszych dyskusji: obejmuje ona projekty TEN-T w UE i krajach sąsiadujących, ale także projekty w Chinach.

Jeśli chodzi o wpływ BRI na korytarze TEN-T, myślę, że rzeczywiście musimy ocenić możliwy wpływ zwiększonego wolumenu handlu na dalekobieżne połączenia kolejowe między Europą a Azją lub przez nasze porty jako bramy. Nie jest wykluczone, że przewidujemy korekty priorytetów sieci TEN-T (rewizja zaplanowana jest na 2023 r.), aby poradzić sobie z potencjalnym wzrostem natężenia ruchu, wpływającym na przepustowość naszej sieci lub terminali.

Jakie zastrzeżenia (jeśli w ogóle) ma KE wobec inicjatywy Pasa i Szlaku?

Koncentrowanie się wyłącznie na infrastrukturze może nie zawsze prowadzić do wzrostu gospodarczego, zwłaszcza w krajach niestabilnych, a w szczególności, gdy główne źródła finansowania tych projektów opierają się na pożyczkach. Inwestycje napędzane długiem nie są rozsądną opcją dla większości krajów na kontynencie azjatyckim, ale także dla krajów położonych bliżej UE. Należy skupić się na zrównoważonych projektach, podczas gdy na razie podejście BRI sprawia wrażenie, że liczy się wielkość projektów, a nie ich użyteczność gospodarcza i społeczna.

Co więcej, przejrzyste i niedyskryminujące zamówienia publiczne są w tym kontekście najlepszym sposobem na zapewnienie efektywności kosztowej i zmniejszenie ryzyka sprzeniewierzenia funduszy. Zadziwiające jest to, że 89 procent projektów finansowanych przez Chiny trafia do chińskich firm, pozostawiając zaledwie 7 procent lokalnym wykonawcom. W przypadku projektów finansowanych przez banki wielostronne (Bank Światowy, Azjatycki Bank Rozwoju) udział lokalnych wykonawców przekracza 40 procent.

Jak te zastrzeżenia wpływają na politykę?

Uważam, że powinniśmy mieć mądre i proaktywne podejście do BRI i właśnie to staramy się wdrożyć za pośrednictwem platformy EU-China Connectivity. BRI istnieje: to fakt. BRI można ulepszyć: to dowód. Poza kwestią ogólnego zrównoważonego rozwoju projektów, zgodnie z zasadami określonymi na konferencji klimatycznej w Paryżu trzy lata temu, BRI powinna nie tylko promować projekty infrastrukturalne, ale także efektywny transport.

Oznacza to poszukiwanie energooszczędnych rozwiązań wzdłuż Nowego Jedwabnego Szlaku. Oznacza to również przyjrzenie się modelowi ekonomicznemu usług długodystansowych, w szczególności tych lądowych. Ponowne zrównoważenie przepływów i ocena sposobów na uczynienie operacji transportu lądowego po prostu opłacalnymi jest zatem priorytetem w naszych rozmowach z Chinami.

Jak można poprawić współpracę między Chinami a UE? Co należy zrobić i przez kogo?

Jak w każdej współpracy, są rzeczy, które można poprawić. Jest to podejście krok po kroku. Koncentruje się to w szczególności na uwrażliwieniu Chin na potrzebę pełnej zgodności z naszymi politykami i priorytetami TEN-T podczas planowania lub finansowania projektów w Europie i krajach sąsiednich. W tym kontekście promowanie polityki TEN-T (i wszystkich powiązanych polityk) musi być priorytetem w naszych dyskusjach. Jest to nie tylko cel Komisji, ale także linia, którą powinny podążać nasze państwa członkowskie podczas negocjacji z Chinami w ramach dwustronnych lub wielostronnych, takich jak inicjatywa 16+1.

Wreszcie, wzmocniona współpraca z Chinami obejmuje również praktyczną realizację ich zobowiązań w zakresie przejrzystości i równych szans, wolnego i otwartego handlu, zasad rynkowych i poszanowania norm międzynarodowych. Jesteśmy daleko od optymalnej sytuacji, ale ciężko pracujemy, aby przekonać Chiny, że jest to kluczowy aspekt naszej współpracy. Byłoby to korzystne dla obu stron i dla krajów położonych pomiędzy nimi.

Konferencja na temat Nowego Jedwabnego Szlaku

Chcesz dowiedzieć się więcej o Nowym Jedwabnym Szlaku, stanowisku UE lub chińskiej perspektywie? Wszystkie te kwestie zostaną omówione na konferencji poświęconej Nowemu Jedwabnemu Szlakowi, która odbędzie się 27 września w Tilburgu w Holandii. Więcej informacji na temat konferencji można znaleźć tutaj. Tutaj można zarejestrować się na wydarzenie.