Z Chin do Iranu przez Kirgistan: czy szybsze połączenie kolejowe jest realne?

Pomimo wszystkich zawiłości i napięć, Chiny nie zaprzestają wysiłków na rzecz utworzenia nowej linii kolejowej z Xinjiangu do Uzbekistanu. Oczekuje się, że przyszła linia będzie przebiegać przez górzysty Kirgistan i połączy chińskie miasto Kaszgar z Doliną Fergany w Uzbekistanie. W dłuższej perspektywie planowana trasa mogłaby zapewnić krótsze połączenie kolejowe z Chin do Iranu, Turcji, a nawet do Europy. Aby to osiągnąć, należy jednak rozwiązać wiele kwestii.

Projekt linii kolejowej Xinjiang – Kirgistan – Uzbekistan ma długą historię. Był omawiany przez prawie ćwierć wieku, począwszy od połowy lat 90-tych. Było kilka okresów, w których Chiny zdawały się zbliżać do uruchomienia projektu. W 2003 r. rząd Kirgistanu zamierzał rozpocząć studium wykonalności. Później, w 2011 roku, kirgiscy urzędnicy zadeklarowali nawet rozpoczęcie prac budowlanych, które miały zakończyć się w 2018 roku.

Ciągłe odkładanie

Żaden z tych planów nie został jednak zrealizowany. Projekt był odkładany za każdym razem z różnych powodów: napięć politycznych i zmian gabinetów w Kirgistanie, a także kontrowersji technicznych lub finansowych przyszłej kolei.

Niemniej jednak chińscy urzędnicy nadal omawiają kolej Xinjiang – Kirgistan – Uzbekistan ze swoimi odpowiednikami z Azji Środkowej. W tym roku kwestia ta znalazła się w agendzie dwustronnych stosunków Chiny-Uzbekistan. Projekt został omówiony podczas niedawnej wizyty (w połowie października) chińskiej delegacji w Uzbekistanie. Chińscy urzędnicy po raz kolejny podkreślili znaczenie planowanej linii kolejowej dla całej Azji Środkowej i potwierdzili chęć realizacji projektu. Dlaczego Chiny są tak zainteresowane tą koleją?

Ciąg dalszy tekstu pod zdjęciem

Rozwój Xinjiangu

Dla Chin projekt ten jest niezwykle ważny ze względu na kilka czynników. Po pierwsze, będzie on stymulował rozwój gospodarczy Regionu Autonomicznego Sinciang-Ujgur. Ten autonomiczny region Chin odgrywa znaczącą rolę w kolejowym transporcie towarowym na Nowym Jedwabnym Szlaku. Większość pociągów kontenerowych ze środkowych, wschodnich i południowych Chin do Europy kursuje przez Xinjiang. Jego stolica, Urumczi, jest również ważnym węzłem kolejowym na korytarzu prowadzącym do Europy.

Kaszgar, jedno z najbardziej wysuniętych na zachód miast w Chinach, może być kolejnym węzłem w Xinjiang. Chiński rząd rozważa budowę dwóch linii kolejowych z Kaszgaru: jednej na zachód do Kirgistanu i Uzbekistanu, a drugiej na południe. Ta druga zmierza do Pakistanu, gdzie China Overseas Port Holding Company zarządza portem Gwadar Deep Sea Port i gdzie Chiny zamierzają zbudować swoją drugą, po Dżibuti, zamorską bazę morską.

Nowy Jedwabny Szlak

Drugim czynnikiem sukcesu jest potencjał linii kolejowej dla Nowego Jedwabnego Szlaku. Według szacunków trasa Xinjiang – Kirgistan – Uzbekistan skróci drogę z Chin do Uzbekistanu. Obecnie kontenery jadące do tego środkowoazjatyckiego kraju muszą pokonywać duże odległości i przejeżdżać przez terytorium sąsiedniego Kazachstanu.

Co więcej, połączenie kolejowe między Chinami a Uzbekistanem łączy się z Iranem (przez Turkmenistan) i Turcją, a także ostatecznie z Europą, zwłaszcza z Europą Południowo-Wschodnią. Dzięki temu trasa z Chin do Europy Południowo-Wschodniej może zostać skrócona do 900 kilometrów, co odpowiada siedmiu lub ośmiu dniom podróży. Jednocześnie nowa linia kolejowa pozwoli Chinom lepiej zaangażować Kirgistan i Uzbekistan w Nowy Jedwabny Szlak.

Ciąg dalszy tekstu pod zdjęciem

Kluczowe trudności

Pomimo wszystkich możliwości i zalet nowej trasy, jej przyszłość pozostaje niejasna. Ale dlaczego? Często takie projekty cierpią z powodu braku rozwiązania kwestii finansowania. W tym przypadku udaje się to tylko częściowo. Po pierwsze, wciąż nie ma dokładnej ceny projektu. Początkowo szacowano ją na 2 miliardy dolarów (około 1,8 euro). Do 2012 roku cena została podniesiona do 7 miliardów dolarów (około 6,3 miliarda euro). Kwota ta różni się w zależności od możliwej trasy ze względu na trudny i górzysty krajobraz południowego Kirgistanu. Dlatego ostateczna wartość projektu jest wciąż nieznana.

Kolejna niejasność dotyczy szerokości toru. Linia kolejowa Xinjiang – Kirgistan – Uzbekistan będzie składać się z dwóch odcinków: chińskiego o długości 170 kilometrów i kirgiskiego o długości 270 kilometrów. Aby przyspieszyć ruch towarowy, strona chińska chce zbudować w Kirgistanie linię kolejową o rozstawie 1435 milimetrów, podczas gdy zarówno Kirgistan, jak i Uzbekistan mają tory o rozstawie 1520 milimetrów. Rząd Kirgistanu obawia się, że nowa trasa nie przyniesie krajowi żadnych korzyści i będzie wykorzystywać tylko część jego terytorium. Dlatego zaproponował Chinom budowę kilku innych linii o rozstawie 1 520 milimetrów w całym kraju. Chiny odmówiły. W rezultacie obie strony nadal nie mają jasnego porozumienia w tych kluczowych kwestiach.

Ciąg dalszy tekstu pod zdjęciem

Korytarz samochodowy

Podczas gdy urzędnicy wciąż debatują nad przyszłością korytarza kolejowego z Chin do Uzbekistanu przez Kirgistan, udało im się obsługiwać transport kolejowy istniejącą trasą. Jesienią 2017 r. trzy kraje zbadały dostawy towarów przy użyciu naczep.

Pilotażowa podróż odbyła się w dniach od 30 października do 3 listopada 2017 roku. Dziewięć ciężarówek pokonało 920-kilometrową trasę Kaszgar – Taszkient, przejeżdżając przez Irkesztam i Osz w Kirgistanie, a także Andiżan (Andiżan) w Uzbekistanie. W lutym 2018 r. trasa ta stała się linią regularną. Ponadto przeanalizowano również dwa przedłużenia korytarza samochodowego Kaszgar – Taszkient, do Turkmenistanu i Afganistanu.

Europejski Szczyt Jedwabnego Szlaku

Chcesz dowiedzieć się więcej o Nowym Jedwabnym Szlaku i jego najnowszych osiągnięciach? W dniach 26 i 27 listopada w Venlo w Holandii odbędzie się Europejski Szczyt Jedwabnego Szlaku. Podczas tego dwudniowego międzynarodowego wydarzenia ponad 35 prelegentów i około 250 delegatów podzieli się swoimi doświadczeniami, wiedzą i najnowszymi wiadomościami. Rejestracja na wydarzenie jest nadal otwarta. Program i prelegentów można znaleźć na stronie internetowej.

Czytaj także:

• Middle Corridor: więcej opcji tranzytu z Chin do UE
• Kazachstan planuje pociąg kontenerowy do Uzbekistanu