UIC: edukacja na temat wykroczeń kolejowych jest „koniecznością

Według Międzynarodowego Związku Kolei (UIC), wtargnięcie na infrastrukturę kolejową było przyczyną ponad połowy wszystkich poważnych wypadków kolejowych odnotowanych w Europie w ubiegłym roku, a zdarzenia związane z pociągami towarowymi spowodowały prawie 200 ofiar śmiertelnych lub rannych. UIC twierdzi, że obecnie „konieczne jest”, aby całe społeczeństwo – a w szczególności organy publiczne – stało się „bardziej wyedukowane” w zakresie informowania o niebezpieczeństwach związanych z wtargnięciem na teren kolei i niewłaściwym korzystaniem z przejazdów kolejowych.

Pomimo tego, że liczba 1 632 „poważnych wypadków” (z udziałem co najmniej jednego poruszającego się pojazdu szynowego, skutkujących co najmniej jedną ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną lub uszkodzeniem taboru/torów), które miały miejsce w 2016 roku, była niemal identyczna jak w roku poprzednim (1 625), incydenty te spowodowały 42 zgony więcej niż w 2015 roku (857). UIC twierdzi, że bardziej niż kiedykolwiek za większość wypadków odpowiedzialne są osoby trzecie. „Ludzie podejmują zagrażające życiu ryzyko z powodu zaniedbania, roztargnienia, lekkomyślności, nieostrożności, lenistwa lub poczucia pilności”, mówi organizacja w swoim rocznym raporcie na temat wypadków kolejowych w Europie.

Ochrona kolei

„Jest to poważna kwestia dla sieci kolejowej… konieczne jest, aby władze publiczne odegrały swoją rolę w promowaniu edukacji i podnoszeniu świadomości ryzyka oraz kontynuowały wysiłki na rzecz ochrony kolei przed niehigienicznym zachowaniem osób trzecich, tak jak robiły to przez wiele lat w sektorze transportu drogowego” – dodano.

Łącznie 52 procent wypadków spowodowanych było wtargnięciem na przejazd, podczas gdy 24 procent było wynikiem niewłaściwego korzystania z przejazdów kolejowych. Jedynie 13 procent poważnych wypadków zarejestrowanych w bazie danych bezpieczeństwa UIC można przypisać „przyczynom wewnętrznym”, tj. związanym z awariami technicznymi, organizacyjnymi lub czynnikiem ludzkim. Pozostałe były spowodowane warunkami pogodowymi i środowiskowymi.

Niewłaściwe użytkowanie przejazdów kolejowych

Podczas gdy przeważająca liczba zgonów i obrażeń dotyczyła pociągów pasażerskich (79 procent), 12 procent przypisano pociągom towarowym. Spośród tych 197 ofiar, żaden z wypadków nie został przypisany kolizji lub wykolejeniu, jednak doszło do 136 wypadków spowodowanych przez poruszający się tabor kolejowy i 60 z udziałem przejazdów kolejowych, potwierdzając obawy UIC dotyczące wtargnięcia na przejazd kolejowy i jego niewłaściwego użytkowania.

Pomimo tych ustaleń, ogólny długoterminowy trend dotyczący wypadków jest pozytywny, twierdzi UIC. Wskazuje, że w ciągu 10 lat poprzedzających rok 2016 odnotowano 30-35-procentowy spadek liczby wypadków i ofiar. „Sektor kolejowy (…) czyni postępy w zakresie bezpieczeństwa” – dodaje.

Redukcja strukturalna

Frédéric Delorme, przewodniczący platformy bezpieczeństwa UIC, powiedział: „Chociaż liczba poważnych wypadków w 2016 r. pozostaje stabilna w porównaniu z 2015 r., nie powinniśmy tracić z oczu strukturalnej redukcji w ciągu ostatniej dekady; w latach 2006-2016 system kolejowy jako całość był w stanie zmniejszyć liczbę wypadków o 31 procent. Spadek liczby ofiar wypadków jest jeszcze bardziej gwałtowny; liczba poważnych obrażeń zmniejszyła się o połowę w tym samym okresie, podczas gdy liczba ofiar śmiertelnych została zmniejszona o jedną trzecią.

„Nie zapominajmy, że 80% wypadków kolejowych jest spowodowanych przez osoby trzecie, czy to intruzów, czy użytkowników przejazdów kolejowych przekraczających tory w niewłaściwym czasie. Są to wypadki, których liczbę najtrudniej jest zmniejszyć i których koleje nie mogą wyeliminować samodzielnie. Całe społeczeństwo musi być edukowane na temat ryzyka, począwszy od władz publicznych” – dodaje Delorme.

Raport, który można pobrać ze strony internetowej UIC, został opracowany w kontekście Globalnego Indeksu Bezpieczeństwa UIC, który wykracza poza surowe statystyki każdego incydentu i zamiast tego waży każdy z nich według przyczyny, rodzaju, częstotliwości i kategorii ofiar. UIC twierdzi, że takie podejście pozwala uzyskać „głębszy wgląd” w ogólny poziom bezpieczeństwa, zamiast skupiać się tylko na rzadkich zdarzeniach o dużym wpływie. UIC stwierdza, że podczas gdy liczba wypadków ustabilizowała się w latach 2015-2016, wskaźnik GSI szybko spada, co wskazuje na ciągłą poprawę poziomu bezpieczeństwa kolei na całym kontynencie.

Ryzykowanie życia

Wielka Brytania, podobnie jak jej europejscy sąsiedzi, toczy nieustanną bitwę o nadzór nad kolejami w kraju i upewnienie się, że ludzie nie podejmują ryzyka, ale komunikaty są nadal ignorowane. Network Rail i British Transport Police twierdzą, że więcej osób niż kiedykolwiek ryzykuje swoje życie w sieci kolejowej. Incydenty są na rekordowo wysokim poziomie, a średnio co godzinę jedna osoba wkracza na teren kolei. W 2016 roku odnotowano ponad 8000 incydentów, co stanowi wzrost o trzy procent w porównaniu z rokiem poprzednim. Młodzi ludzie są najbardziej skłonni do tego, ponieważ prawie połowa zabitych ma mniej niż 25 lat.

Allan Spence, dyrektor ds. bezpieczeństwa publicznego i bezpieczeństwa pasażerów w Network Rail, powiedział: „Wielka Brytania ma najbezpieczniejszą kolej w Europie, ale wciąż zbyt wiele osób traci życie na torach. Niebezpieczeństwa mogą nie zawsze być oczywiste, ale elektryczność na kolei jest zawsze włączona, a pociągi mogą poruszać się z prędkością do 125 mil na godzinę, więc nawet jeśli cię zobaczą, nie mogą zatrzymać się na czas”.

Baza danych bezpieczeństwa

Baza danych bezpieczeństwa opiera się na ustaleniach odpowiednich krajowych organów ds. infrastruktury kolejowej. Jej członkami są ADIF i ADIF-AV (Hiszpania); CFL (Luksemburg); CFR-SA (Rumunia); DB AG (Niemcy); Eurotunnel (Francja i Wielka Brytania); HZ (Chorwacja); Network Rail (Wielka Brytania); Infrabel (Belgia); IP (Portugalia), BANE NOR SF (Norwegia); MAV (Węgry); ÖBB (Austria); PKP (Polska); ProRail (Holandia); SNCF Réseau (Francja); FS RFI (Włochy); SBB CFF FSS (Szwajcaria); SZ (Słowenia); SZDC (Czechy); Trafikverket (Szwecja); i ZSR (Słowacja).

Już w tym roku UIC uruchomiła stronę internetową zaprojektowaną w celu promowania kampanii na rzecz bezpieczniejszych przejazdów kolejowych, SAFER-LC EU. Ten trzyletni program, realizowany przy wsparciu Unii Europejskiej, ma na celu poprawę bezpieczeństwa i zminimalizowanie ryzyka zarówno na trasach towarowych, jak i pasażerskich. Jednym z jego kluczowych celów jest opracowanie tego, co UIC nazywa „intermodalnymi innowacyjnymi rozwiązaniami i narzędziami” do proaktywnego zarządzania i projektowania infrastruktury przejazdów kolejowych. Projekt SAFER-LC, angażujący 17 europejskich organizacji partnerskich z 10 krajów, otrzymał dofinansowanie z unijnego programu badań i innowacji Horyzont 2020.